Bến Tre triển khai nhiều giải pháp dự phòng và điều trị lây nhiễm HIV

Chủ nhật - 10/11/2024 19:49

Phó giám đốc Sở Y tế Đỗ Tất Tiến phát biểu tại hội nghị HIV/AIDS.

HIV/AIDS là căn bệnh gieo rắc nỗi sợ hãi cho toàn thế giới, và dù y học đã đạt nhiều tiến bộ trong việc kiểm soát, hạn chế nguồn lây và tử vong do bệnh. Tuy nhiên, HIV vẫn tiếp tục là một thách thức lớn đối với y tế toàn cầu khi mà căn bệnh này vẫn chưa có thuốc điều trị khỏi bệnh hoàn toàn và số ca nhiễm mới vẫn chưa có xu hướng giảm như mong đợi.

BS Đỗ Tất Tiến – Phó Giám đốc Sở Y tế cho biết: Tại Bến Tre, HIV có xu hướng gia tăng, số trường hợp nhiễm mới HIV được ghi nhận giai đoạn 2014 đến 2023 tăng đều qua các năm. Số liệu báo cáo từ Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật tỉnh Bến Tre, đến nay tổng số người nhiễm HIV tích lũy đã vượt mức 4.000 trường hợp, trong đó gần 2.800 người còn sống. Tuy nhiên, chỉ khoảng 2.100 người nhiễm HIV đang tham gia điều trị thuốc kháng virus ARV, một phương pháp hiệu quả giúp giảm thiểu sự lây lan và hỗ trợ người bệnh duy trì sức khỏe, thời gian sống dài hơn. Khoảng hơn 600 người còn lại không tham gia điều trị hoặc bỏ điều trị ARV, tạo ra nguy cơ lây nhiễm tiềm ẩn cho cộng đồng. Việc thiếu tiếp cận với thuốc ARV, cùng với số ca nhiễm mới duy trì ở mức 200 – 300 trường hợp mỗi năm, là một thách thức lớn đối với sức khỏe cộng đồng của tỉnh Bến Tre.

BS Nguyễn Trung Dũng – Phó Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh cho biết hình thái lây nhiễm HIV những năm gần đây đã có sự chuyển dịch từ nhóm nghiện chích ma túy, mại dâm sang nhóm MSM (nam quan hệ đồng giới). Cụ thể, từ năm 2018, số ca nhiễm HIV trong nhóm MSM tại tỉnh tăng đáng kể, chiếm 70 đến 80% trên tổng số ca mắc mới. Đây chỉ là con số thống kê tại cơ sở y tế, còn với các trường hợp chưa xét nghiệm, chưa phát hiện chắc chắc vẫn tiềm ẩn. Nguy cơ lây nhiễm, bùng phát dịch trong cộng đồng là rất cao. Bởi phần lớn những người thuộc nhóm nguy cơ ngại đi xét nghiệm vì sợ lộ danh tính, che giấu giới tính thật… Điều này khiến cho công tác truy vết, phát hiện và điều trị trở nên phức tạp. Bên cạnh đó, sự kỳ thị và phân biệt đối xử từ xã hội cũng là một trở ngại lớn. Người nhiễm HIV phải đối mặt với không chỉ vấn đề sức khỏe mà còn là gánh nặng tâm lý do sự thiếu thông cảm từ cộng đồng. Việc này khiến họ khó mở lòng, khó tiếp cận điều trị sớm, dẫn đến nguy cơ bệnh trở nặng và tăng khả năng lây nhiễm cho người khác.

Trước diễn biến này, tỉnh Bến Tre đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp để hạn chế nguồn lây. Bên cạnh các hoạt động thường niên về truyền thông, nâng cao nhận thức của người dân, phát bao cao su miễn phí, chất bôi trơn, hỗ trợ các dịch vụ thăm khám điều trị HIV tại các cơ sở y tế, thành lập đội ngủ cộng tác viên hỗ trợ, tư vấn, điều trị ARV… cho người thuộc nhóm nguy cơ, người nhiễm thì Bến Tre dưới sự hỗ trợ kinh phí từ các tổ chức quốc tế như WHO, Dự án Quỹ toàn cầu và Dự án AHF… cũng triển khai thêm các hoạt động khác như: tự xét nghiệm HIV miễn phí, xét nghiệm lưu động… với hi vọng sẽ tiếp cận nhiều hơn với nhóm đối tượng nguy cơ. Để tăng cường việc phát hiện ca nhiễm, đặc biệt là các ca nhiễm lâu năm trong cộng đồng mà chưa được phát hiện.

Tự xét nghiệm miễn phí đã được triển khai tại Bến Tre từ cuối năm 2023. Đây là một nền tảng quan trọng giúp những người có nguy cơ cao có thể tự xét nghiệm HIV mà không cần phải đến cơ sở y tế. Theo đó, đối tượng muốn được xét nghiệm HIV chỉ cần đăng nhập vào website http://tuxetnghiem.vn/, đăng ký. Sau khi đăng ký thành công đối tượng có thể đến Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh để nhận kit test xét nghiệm hoặc yêu cầu chuyển kit test về tận nhà (đối tượng chỉ cần trả phí giao hàng). Test xét nghiệm này là xét nghiệm bằng dịch miệng, nên rất tiện lợi, nhanh chóng. Trường hợp xét nghiệm có phản ứng, đối tượng cần mang kết quả này đến Trung tâm Kiểm soát bệnh tật hoặc cơ sở y tế đăng ký xét nghiệm xác định HIV, tư vấn hỗ điều trị, dự phòng lây nhiễm cho người xung quanh. Thông tin đăng ký nhận test hoàn toàn được bảo mật, vì thế người xét nghiệm không cần lo ngại về vấn đề bảo mật danh tính. Điều này đã tạo ra nhiều sự phấn khởi đối với các bạn thuốc nhóm nguy cơ lây nhiêm cao: MSM, gái bán dâm, nghiện chích ma túy…

Trang web Tuvanxetnghiem.vn và các dự án hỗ trợ tự xét nghiệm không chỉ giúp người nhiễm HIV phát hiện bệnh sớm mà còn giúp họ dễ dàng tiếp cận dịch vụ điều trị ARV, từ đó giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm trong cộng đồng. ARV đóng vai trò quan trọng trong điều trị HIV/AIDS. Thuốc ARV hoạt động bằng cách ức chế sự nhân lên của virus HIV trong cơ thể, giảm tải lượng virus trong máu xuống mức thấp hoặc thậm chí không thể phát hiện. Khi tải lượng virus được duy trì ở mức thấp, hệ thống miễn dịch có cơ hội phục hồi và hoạt động hiệu quả hơn, từ đó giúp người bệnh tránh khỏi các biến chứng nhiễm trùng cơ hội và bệnh lý khác. Khi sử dụng đúng cách, ARV giúp ức chế sự phát triển của virus, duy trì sức khỏe của người bệnh ở mức ổn định và ngăn ngừa lây nhiễm sang người khác.

BS Nguyễn Trung Dũng – Phó Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh phát biểu tại hội nghị HIV/AIDS

Mặc dù mang nhiều hiệu quả, giúp người bệnh có thể sống khỏe, hòa nhập cuộc sống, nhưng ARV chưa thể trị dứt điểm căn bệnh này. Vì thế việc phát hiện và đưa PrEP vào chương trình điều trị dự phòng trước phơi nhiễm cho người có nguy cơ được xem là một bước quan trọng trong việc kiểm soát nguy cơ lây nhiễm HIV trong cộng đồng. BS Nguyễn Trung Dũng – Phó Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh cho biết: “Nếu được sử dụng đều đặn PrEP sẽ giúp giảm nguy cơ lây nhiễm HIV đến hơn 90%.” (cơ chế của thuốc PrEP cũng giống như thuốc ngừa thai và được uống đều đặn mỗi ngày để phòng nguy cơ lây nhiễm HIV). Đã có nhiều nghiên cứu chứng minh PrEP không chỉ hiệu quả mà còn an toàn, với trên 90% người dùng không gặp tác dụng phụ nghiêm trọng; các phản ứng nhẹ như chóng mặt hoặc buồn nôn cũng thường biến mất sau thời gian đầu.

Anh Huỳnh Hữu Tín – Trưởng nhóm cộng đồng MSM Bến Tre

Tại Bến Tre, thuốc PrEP đã chính thức được cung cấp miễn phí cho các nhóm nguy cơ từ năm 2024 và sẽ kéo dài đến năm 2026. Việc đưa PrEP vào chương trình y tế cộng đồng giúp mở ra cơ hội mới trong phòng ngừa HIV, góp phần giảm gánh nặng dịch bệnh cho tỉnh Bến Tre. Đây thực sự là một thông tin vui cho những bạn thuộc nhóm nguy cơ cao, giúp họ có điều kiện để được tiếp cận dự phòng. PrEP giống như một chiếc “áo giáp” cho những người có nguy cơ cao nhiễm HIV, giúp họ bảo vệ bản thân và người xung quanh. Anh Huỳnh Hữu Tín – Trưởng nhóm cộng đồng MSM Bến Tre chia sẻ: Bản thân cảm thấy rất vui khi Bến Tre triển khai cung cấp miễn phí thuốc PrEP. Việc triển khai này giúp cho những người trong nhóm được dễ dàng tiếp cận thuốc, giảm bớt khó khăn về kinh phí. Bản thân tôi đã đăng ký sử dụng và sẽ tuyên truyền cho các bạn cùng nhau sử dụng để bảo vệ sức khỏe bản thân và những người xung quanh.”

Các nhóm đối tượng có nhu cầu sử dụng thuốc có thể thể đến thăm khám tại Cơ sở 3 của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh vào giờ hành chính và nếu bạn muốn khám ngoài giờ thì có thể tìm đến Phòng khám tư nhân của BS Nguyễn Thị Tường Vy - 162B6, đường Nguyễn Văn Tư, Khu phố 2, Phường 5, TP.Bến Tre. Phòng khám BS Vy sẽ làm việc, tiếp nhận khám bệnh ngoài giờ tất cả các ngày trong tuần và cả thứ 7 chủ nhật. Các hoạt động thăm khám, xét nghiệm, cấp thuốc PrEP hoàn toàn được miễn phí theo đúng quy định.

HIV sẽ không loại trừ ai, nếu chúng ta không biết cách bảo vệ an toàn bản thân trước những yếu tố nguy cơ lây nhiễm. Vì thế, bên cạnh sự vào cuộc của ngành y tế, của chính quyền, ban ngành các cấp, ngành trong việc hỗ trợ, giảm kỳ thị đối với người nhiễm HIV, người có nguy cơ, thì hơn ai hết mỗi người phải cần nâng cao hiểu biết, ý thức phòng bệnh để giúp bảo vệ sức khỏe bản thân, gia đình và cộng đồng tránh nguy cơ bị lây nhiễm HIV.

HIV/AIDS vẫn là mối đe dọa chưa ngừng lại, nhưng tin rằng với nỗ lực từ ngành y tế và sự hỗ trợ của các tổ chức quốc tế, Bến Tre sẽ từng bước xây dựng mạng lưới hỗ trợ toàn diện, giúp các nhóm dễ bị tổn thương có thể tiếp cận dịch vụ y tế một cách dễ dàng và nhanh chóng, góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng, giảm kỳ thị và phân biệt đối xử với người nhiễm HIV, từ đây cải thiện hiệu quả kiểm soát dịch bệnh trên địa bàn. Đây là một phần quan trọng trong chiến lược kiểm soát HIV toàn cầu, nhằm tiến tới mục tiêu 90-90-90 của Liên Hợp Quốc đặt ra đến năm 2030: 90% người nhiễm HIV biết tình trạng của mình, 90% người được chẩn đoán nhiễm HIV được tiếp cận điều trị, và 90% người điều trị đạt tải lượng virus không phát hiện được. Thực hiện thành công mục tiêu này sẽ là bước tiến quan trọng để loại trừ HIV/AIDS, mang lại một tương lai an toàn và khỏe mạnh hơn cho cộng đồng.

Nguồn tin: Ngọc Hoa - Hữu Khánh: