“Dân số là yếu tố quan trọng hàng đầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Công tác dân số là nhiệm vụ chiến lược, vừa cấp thiết vừa lâu dài; là sự nghiệp của toàn Đảng, toàn dân”. Đây là một trong các quan điểm của Nghị quyết số 21-NQ/TW, ngày 25/10/2017 của Hội nghị lần thứ 6 Ban Chấp hành TW Đảng khóa XII về công tác dân số trong tình hình mới. Thật vậy, đầu tư cho công tác dân số chính là đầu tư cho sự phát triển kinh tế - xã hội ở thời điểm hiện tại. Nhằm thực hiện có hiệu quả các mục tiêu về công tác dân số trong tình hình mới và kịp thời khắc phục những tồn tại, hạn chế, bất cập trong công tác dân số, Trung tâm Y tế huyện Chợ Lách đã tiến hành xây dựng, hướng dẫn tổ chức thực hiện có hiệu quả các mục tiêu, chỉ tiêu Chương trình Dân số - Kế hoạch hoá gia đình, từng bước nâng cao chất lượng dân số và nhận thức của cộng đồng ngay từ đầu năm 2024.
Được sự quan tâm, hỗ trợ và chỉ đạo tận tình của Chi cục Dân số - KHHGĐ tỉnh Bến Tre; UBND huyện, Đảng ủy, Ban Giám đốc Trung tâm Y tế cùng sự phối hợp của UBND các xã, thị trấn, ban ngành, đoàn thể từ huyện đến cơ sở, góp phần làm cho các hoạt động dân số diễn ra thuận lợi tại địa phương trong năm 2024. Thành công lớn trong công tác Dân số - KHHGĐ của huyện Chợ Lách trong những năm qua, từ việc đẻ nhiều, đẻ dày sang sinh đẻ có kế hoạch là nhờ vào việc thực hiện tốt các chính sách KHHGĐ. Tuy nhiên, những năm gần đây, mức sinh có dấu hiệu giảm sâu và lan rộng trên phạm vi cả nước. Đây là một thách thức lớn trong công tác dân số của tỉnh Bến Tre nói chung và huyện Chợ Lách nói riêng.
Chỉ tiêu về mức sinh của huyện Chợ Lách có tăng hơn so với năm 2023, cụ thể là tổng số trẻ sinh ra tính đến thời điểm 11 tháng đầu năm 2024 của huyện Chợ Lách là 763 trẻ, trong đó có 346 trẻ là nữ; ước đến cuối năm 2024, mức sinh của toàn huyện là 891 trẻ, tăng 05 trẻ so với cùng kỳ; ước tỷ suất sinh thô cuối năm 2024 là 7,10%o, tăng 0.03%o so với cùng kỳ năm 2023.
Nhiều cặp vợ chồng chỉ sinh 1 con và ngại sinh con thứ 2 vì áp lực cuộc sống, tiền bạc, không đủ điều kiện lo cho con. Tính đến thời điểm 30/11/2024, số trẻ sinh là con thứ 2 trên toàn huyện là 294 trẻ, đạt 38.53% so với số trẻ sinh; ước số trẻ sinh là con thứ 2 năm 2024 là 347 trẻ, đạt 38,95% so với số trẻ sinh. Đối với mức sinh toàn huyện năm 2024, tuy không đạt được chỉ tiêu tỉnh giao nhưng số trẻ có tăng hơn so với cùng kỳ năm 2023. Điều này thể hiện sự nỗ lực và nhiệt huyết trong công tác truyền thông, vận động, phấn đấu nhằm đạt được mức sinh thay thế của đội ngũ làm công tác dân số tại huyện nhà.
UBND xã khen thưởng phụ nữ sinh đủ 2 con và 2 con một bề là gái trước 35 tuổi.
Với những cặp đôi đang muốn có con, khám tiền hôn nhân là sự chuẩn bị tốt nhất cho quá trình sinh nở và đẻ ra những đứa con khỏe mạnh. Khám tiền hôn nhân giúp phát hiện và điều trị sớm một số bệnh tật có thể ảnh hưởng đến vấn đề mang thai và sinh đẻ về sau. Người phụ nữ sẽ được trang bị kiến thức, đủ điều kiện sức khỏe tốt để mang thai và sinh đẻ an toàn, có kế hoạch. Nếu phụ nữ gặp phải bất kỳ bệnh lý nào mà không được tư vấn trước đó cũng đều có thể khiến việc mang thai trở nên khó khăn, vất vả, sức khỏe thai nhi cũng bị ảnh hưởng.
Một trong các chỉ tiêu mà huyện Chợ Lách thực hiện tốt liên tục nhiều năm là vận động người dân sàng lọc trước sinh, sơ sinh để phát hiện sớm dị tật bẩm sinh cho thai nhi, giúp thai phụ có thể phát hiện các bệnh lý để sinh con khỏe mạnh bình thường. Ngoài ra còn giúp cải thiện và nâng cao chất lượng giống nòi, giảm gánh nặng bệnh tật về sau. Từ ngày 01/01/2024 đến 30/11/2024, tầm soát trước sinh có 690/945 cas đạt 73,02% so số bà mẹ mang thai, trong đó đối tượng được hỗ trợ không có; tự tham gia: 690/704 đạt 98.01% Về tầm soát sơ sinh, có 752/763 cas đạt 98,56% so trẻ sinh ra sống, trong đó đối tượng được hỗ trợ 3/20 đạt 15%, tự tham gia: 749/737 đạt 101.63%. Ước kết quả thực hiện tầm soát trước sinh đến cuối năm 2024 là 750/1.021 cas đạt 73,46% so tổng số bà mẹ mang thai. Đối với tầm soát sơ sinh, ước có 868/91 đạt 97,42% so tổng số trẻ sinh ra sống trong năm.
Sử dụng BPTT với nhiều mục đích khác nhau như phòng tránh mang thai ngoài ý muốn, hạn chế đẻ dày gây ảnh hưởng đến sức khỏe của cả mẹ và bé, đồng thời giảm thiểu tối đa việc phá thai và giảm nguy cơ tử vong do các nguyên nhân liên quan đến mang thai và sinh con. Theo kết quả thống kê dữ liệu tại huyện Chợ Lách, tổng số người thực hiện biện pháp tránh thai: vòng, thuốc cấy mới, thuốc tiêm, thuốc viên, bao cao su mới từ ngày 01/01/2024 đến 30/11/2024 là 5.321/5166 người, đạt 103%. Trong đó miễn phí: 126/300 đạt 42%; thị trường khác: 5.195/4.866 đạt 106.76%. Tổng số cặp vợ chồng áp dụng tránh thai hiện đại là 12.437/17.991 phụ nữ từ 15 đến 49 tuổi có chồng; ước thực hiện cuối năm 2024 là 12.524/18.021 người. Tỷ lệ cặp vợ chồng sử dụng biện pháp tránh thai hiện đại là đạt 69,13 %; ước thực hiện cuối năm 2024 là 69,50%.
Những năm qua, các hoạt động về chăm sóc sức khỏe người cao tuổi đạt được nhiều kết quả tốt nhờ sự quan tâm của các cấp lãnh đạo và sự phối hợp từ các ban ngành, đoàn thể. Trong năm 2024, huyện Chợ Lách tiếp tục duy trì hiệu quả các câu lạc bộ liên thế hệ tự giúp nhau tại 07 xã Sơn Định, Vĩnh Hòa, Phú Sơn, Hưng Khánh Trung B, Vĩnh Bình, Tân Thiềng, Hoà Nghĩa và mới mở rộng thêm 01 CLB ở Thị Trấn. Hiện tại, có 09 CLB đang hoạt động, sinh hoạt định kỳ hàng tháng và duy trì thực hiện tốt các hoạt động của Đề án như: hoạt động chăm sóc sức khỏe, văn nghệ, tình nguyện viên, tự giúp nhau và hỗ trợ cộng đồng.
Trong quý 3 năm 2024, đội ngũ y bác sĩ thuộc Trung tâm Y tế huyện Chợ Lách đã tổ chức khám và lập sổ theo dõi sức khoẻ định kỳ cho người cao tuổi tại 3 xã Vĩnh Hoà, Phú Sơn, Hưng Khánh Trung B, kết quả có 546/480 người cao tuổi được khám và tư vấn, đạt 113,75%, vượt chỉ tiêu tỉnh giao. Về chỉ tiêu khám sức khoẻ định kỳ cho người cao tuổi đến thời điểm 30/11/2024 là 17.368/23.168 người, đạt 74.97%
Trong việc thực hiện Kế hoạch Đề án Kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh, Trung tâm Y tế huyện Chợ Lách tiếp tục hướng dẫn các xã, thị trấn tổ chức triển khai thực hiện các hoạt động truyền thông và báo cáo chuyên đề về mất cân bằng giới tính khi sinh (MCBGTKS) trên địa bàn toàn huyện. Trong năm 2024, huyện đã tổ chức nói chuyện chuyên đề về mất cân bằng giới tính khi sinh tại 11/11 xã, thị trấn. Tổng số có trên 715 người tham dự. Nhìn chung các hoạt động tổ chức truyền thông giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh được quan tâm chú trọng cả hai mặt hình thức lẫn nội dung góp phần nâng cao nhận thức của người dân về nguyên nhân và hệ lụy của việc mất cân bằng giới tính khi sinh đồng thời tuyên truyền, khuyến khích không lựa chọn giới tính thai nhi dưới mọi hình thức. Tổng số cuộc truyền thông về kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh trên địa bàn huyện là 651 cuộc với 2.200 người tham dự.
Huyện Chợ Lách tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức người về chính sách dân số trong tình hình mới như duy trì mức sinh thay thế “Mỗi cặp vợ chồng sinh đủ hai con và nuôi dạy con tốt”; giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh; thích ứng già hóa dân số; nâng cao chất lượng dân số như khám sức khỏe tiền hôn nhân, chăm sóc sức khỏe vị thành niên - thanh niên. Trong năm 2024, huyện đã phối hợp truyền thông, giáo dục với các ban, ngành đoàn thể cụ thể như Phối hợp với Trung tâm Văn hóa, Thể thao và Truyền thanh huyện xây dựng các chuyên mục phát thanh chuyên đề về DS/SKSS/KHHGĐ với thời lượng 2.777 phút, 243 tin bài. Bên cạnh đó, đội ngũ cộng tác viên dân số cũng đã truyền thông về các chính sách dân số tại hộ với 5.499 cuộc có 5.595 lượt người nghe; tại Tổ NDTQ có 1.111 cuộc với 9.649 lượt người nghe; lồng ghép câu lạc bộ đoàn thể có 354 cuộc với 4.344 lượt người nghe và truyền thông nhóm nhỏ có 227 cuộc với 2.175 lượt người nghe.
Bên cạnh đó, huyện đã phối hợp với Ban Đại diện Hội người cao tuổi tổ chức khám và lập sổ theo dõi sức khoẻ định kỳ cho người cao tuổi năm 2024; phối hợp với Hội Liên hiệp Phụ nữ, Hội Nông dân huyện – xã tổ chức nói chuyện chuyên đề về mất cân bằng giới tính khi sinh và phấn đấu để đạt mức sinh thay thế với 11 cuộc và 990 người tham dự. Trong tháng 11 vừa qua, phối hợp với Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện tổ chức nói chuyện chuyên đề về chăm sóc sức khoẻ sinh sản cho học sinh các trường Trung học cơ sở, tổng số có hơn 400 em tham dự.
Nhằm nâng cao chất lượng báo cáo thống kê chuyên ngành, Trung tâm Y tế huyện chỉ đạo viên chức dân số xã thường xuyên kiểm tra, giám sát công tác thu thập, cập nhật thông tin và quy trình tổng hợp báo cáo của Cộng tác viên. Nhìn chung, phần lớn Cộng tác viên đều nắm vững được quy trình và thực hiện khá tốt. Tình hình cập nhật thông tin dữ liệu Dân số - KHHGĐ đảm bảo đúng tiến độ, cập nhật đầy đủ các thông tin biến động đến thời điểm 30/11/2024, cơ bản đáp ứng yêu cầu quản lý, phục vụ tốt cho công tác Dân số-KHHGĐ tại huyện Chợ Lách.
Trong năm 2024, đội ngũ làm công tác Dân số - KHHGĐ từ huyện đến cơ sở luôn tích cực, đoàn kết để thực hiện nhiệm vụ chuyên môn, tham mưu tốt cho lãnh đạo địa phương. Song, mạng lưới Cộng tác viên dân số được củng cố, bố trí đều khắp các địa bàn, kịp thời cập nhật thông tin về công tác Dân số - KHHGĐ trên toàn huyện. Nhận thức của người dân về công tác Dân số ngày càng được nâng cao, thích ứng dần với các chính sách về dân số trong tình hình mới.
Ngoài những kết quả đạt được trong năm 2024, vẫn còn nhiều khó khăn trong việc vận động tăng sinh nhằm đạt mức sinh thay thế do tâm lý chung của người dân hiện nay là ngại sinh con. Bên cạnh đó, chỉ tiêu mô hình Tư vấn và khám sức khoẻ trước hôn nhân đạt thấp so với chỉ tiêu giao. Nguyên nhân là do một số đối tượng chưa nhận thức được lợi ích của việc khám sức khoẻ trước kết hôn; ngại đi khám vì sợ phát hiện bệnh làm ảnh hưởng đến đời sống hôn nhân gia đình. Về bộ máy nhân sự của ngành dân số huyện nhà, hiện vẫn còn thiếu nhân sự phụ trách chương trình Dân số ở 03 xã (Phú Phụng, Vĩnh Bình, Sơn Định), làm ảnh hưởng đến kết quả thực hiện các chỉ tiêu, mục tiêu của chương trình.
Để khắc phục những khó khăn trên, cần sự vào cuộc của các cấp lãnh đạo, sự quan tâm sâu sắc, đầu tư kinh phí, vận động, đôn đốc, động viên, tạo mọi điều kiện cho người dân thực hiện tốt công tác dân số đặc biệt là đối tượng cán bộ đảng viên, công chức, viên chức đi đầu làm gương. Trên cơ sở kết quả đạt được trong năm 2024, Trung tâm Y tế huyện Chợ Lách tập trung thực hiện nhiệm vụ trọng tâm trong năm 2025 như kiên trì truyền thông chủ trương mỗi cặp vợ chồng nên sinh đủ hai con nhằm phấn đấu để đạt mức sinh thay thế ổn định quy mô dân số, vận động khám sức khỏe tiền hôn nhân cho các cặp vợ chồng, từng bước nâng cao chất lượng dân số huyện nhà để đáp ứng nguồn nhân lực phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa góp phần vào sự phát triển nhanh và bền vững ở địa phương.
Tăng cường huy động các ban ngành, đoàn thể tham gia thực hiện chương trình dân số, tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến trong nhận thức của người dân, xem việc thực hiện chính sách Dân số và Phát triển là chuẩn mực xã hội. Đồng thời, tổ chức kiểm tra, giám sát tiến độ thực hiện các hoạt động dân số ở cấp xã, kết quả thực hiện chương trình để kịp thời tham mưu, đề xuất với lãnh đạo các cấp nhằm thực hiện có hiệu quả các chỉ tiêu về dân số trong thời gian tới.
