Ngày 26/6 hằng năm được chọn là “Ngày toàn dân phòng, chống ma túy” nhằm nâng cao nhận thức của mọi người trong phòng, chống và đấu tranh đẩy lùi tệ nạn ma túy trong xã hội. “Chung một quyết tâm - Vì cộng đồng không ma túy” là chủ đề của "Tháng hành động phòng, chống ma túy" năm 2024.
Ma túy gồm những loại gì ? Tác hại của chúng nguy hiểm ra sao ?
Ma túy có thể có loại khác nhau nhưng đều có một đặc điểm chung là khi đưa vào cơ thể sẽ làm thay đổi trạng thái nhận thức và sinh lý của con người.
Ma túy là tên gọi chung chỉ những chất kích thích khi dùng một lần có thể gây nghiện. Đây là hiểm họa đối với bất kỳ quốc gia, dân tộc nào.
Theo Nghị định 73/2018/NĐ-CP ngày 15/5/2018 quy định hiện có 515 loại ma túy và 44 tiền chất dùng để sản xuất ma túy, chia làm 4 nhóm sau:
Nhóm các chất ma túy an thần:Thuốc phiện, Morphine, Heroine, Các chất ma tuý tổng hợp toàn phần trong nhóm có thể thay thế Morphine, Heroine và các opiat khác (methadon, pethidine, phenazocine, diazepam, dolagan...)
Nhóm các chất ma túy gây kích thích: Methamphetamin, ecstacy, amphetamin.
Nhóm các chất ma túy gây ảo giác: Cần sa và các sản phẩm của nó: thảo mộc cần sa, nhựa cần tinh dầu cần sa lysergide (LSD)
Các chất ma túy có thuộc tính gây nghiện: Các loại thuốc tân dược có thành phần là chất gây nghiện: thuốc giảm đau, thuốc an thần, một số loại thuốc ho, thuốc cảm cúm,…
Từ những loại ma túy phổ biến ban đầu như heroine, cần sa… ngày nay, những loại ma túy tổng hợp xuất hiện ngày càng nhiều và gây ra tác hại to lớn đối với sức khỏe, tinh thần, thể chất và cuộc sống của người sử dụng chúng.
Ma túy có thể có nguồn gốc khác nhau nhưng đều có một đặc điểm chung là khi đưa vào cơ thể sẽ làm thay đổi trạng thái nhận thức và sinh lý của con người. Ma túy có nhiều loại như ma túy tự nhiên, ma túy bán tổng hợp và ma túy tổng hợp.
Tác hại của nghiện ma túy được thể hiện dưới 3 khía cạnh:
- Đối với bản thân người nghiện: Nghiện ma túy gây ảnh hưởng đến sức khỏe của người nghiện, có thể dẫn đến nhiễm độc mãn tính cho cơ thể, gây ra rối loạn ở từng bộ phận đến suy nhược toàn thân của người nghiện.
+ Đối với hệ tiêu hóa: Người nghiện luôn có cảm giác chán ăn, thường có cảm giác buồn nôn, đau bụng, đại tiện lúc lỏng, lúc táo bón;
+ Đối với hệ hô hấp: Các chất ma túy kích thích hô hấp gây tăng tần số thở trong thời gian ngắn, sau đó sẽ gây ức chế hô hấp, nhất là khi dùng quá liều. Nhiều trường hợp ngưng thở nếu không cấp cứu kịp thời sẽ dẫn đến tử vong, đôi khi ngưng thở rất đột ngột.
+ Đối với hệ tim mạch: Các chất ma túy sẽ kích thích làm tăng nhịp tim, ảnh hưởng trực tiếp lên tim, gây co thắt mạch vành tạo nên cơn đau thắt ngực, nặng hơn có thể gây nhồi máu cơ tim. Chúng cũng là nguyên nhân của các rối loạn nhịp đe dọa tính mạng người dùng ma túy. Ngoài ra còn gây nên tình trạng co mạch làm tăng huyết áp.
+ Đối với hệ thần kinh: Khi ma túy vào cơ thể sẽ tác động trực tiếp lên hệ thần kinh trung ương gây nên tình trạng kích thích hoặc ức chế toàn phần ở bán cầu đại não. Người nghiện nặng có biểu hiện rối loạn phản xạ thần kinh, đau đầu chóng mặt, trí nhớ giảm sút, viêm dây thần kinh, rối loạn cảm giác, run chân tay, chậm chạp, u sầu, ngại vận động, dễ bị kích động dẫn đến tội ác. Nếu dùng liều cao có thể bị ngộ độc cấp, biểu hiện rối loạn thần kinh nặng, hôn mê.
+ Đối với hệ sinh dục: Không như người ta thường lầm tưởng là dùng ma túy sẽ làm tăng khả năng tình dục. Ở người nghiện ma túy, khả năng tình dục suy giảm một cách rõ rệt, và hậu quả này vẫn tồn tại sau khi ngưng dùng thuốc một thời gian khá lâu.
Ngoài những tác hại đã kể trên, người dùng ma túy còn phải chịu những tác hại khác như: hoại tử tế bào gan, ảo thính, ảo thị,…
+ Nghiện ma túy làm mất khả năng lao động, học tập; làm hệ thần kinh bị tổn hại dẫn đến thoái hóa nhân cách, rối loạn hành vi, dễ vi phạm pháp luật.
+ Tiêm, chích ma túy, dùng chung bơm kim tiêm không tiệt trùng dẫn đến lây nhiễm viêm gan vi rút B, C, đặc biệt là lây nhiễm HIV (dẫn đến cái chết).
+ Dùng ma túy quá liều có thể dẫn đến cái chết.
- Đối với gia đình người nghiện
+ Nghiện ma túy làm hao tổn tiền bạc của bản thân và gia đình. Nhu cầu cần tiền để mua ma túy của người nghiện là rất lớn, mỗi ngày ít nhất từ 50.000 – 100.000 đồng thậm chí 1.000.000 – 2.000.000 đồng/ngày. Để có tiền sử dụng ma túy, nhiều người đã trộm cắp tài sản của gia đình, cướp của, thậm chí giết người thân…
+ Sức khỏe thể chất, tinh thần của các thành viên khác trong gia đình có người nghiện bị giảm sút do lo lắng, mặc cảm, ăn không ngon, ngủ không yên…
+ Gây tổn thất về tình cảm: Thất vọng, buồn khổ, hạnh phúc gia đình tan vỡ, ly thân, ly hôn, con cái không ai chăm sóc…
+ Gia đình tốn thời gian, chi phí chăm sóc và điều trị các bệnh của người nghiện ma túy.
- Đối với xã hội
Nghiện ma túy không chỉ làm thiệt hại một khoản kinh tế rất lớn cho bản thân người nghiện, gia đình của người nghiện mà còn ảnh hưởng đến xã hội. Chỉ tính riêng 180 nghìn người nghiện ma túy ở Việt Nam mỗi năm đã làm thiệt hại trực tiếp từ việc họ sử dụng ma túy khoảng 6.000 tỷ đồng và 180 nghìn người tàn phế không còn khả năng làm ra của cải đóng góp cho xã hôi, chưa kể một khoản kinh phí rất lớn khác mà nhà nước phải đầu từ cho các hoạt động phòng, chống ma túy như: công tác phòng ngừa, đấu tranh, truy tố, xét xử tội phạm về ma túy; công tác cai nghiện phục hồi, v.v…
+ Để có tiền sử dụng ma túy, hàng vạn người nghiện đã phạm tội trộm cắp, cướp của, giết người, hành nghề mại dâm; tàng trữ, buôn bán ma túy…; do bị kích thích sau khi sử dụng chất ma túy, nhiều người đã phạm các tội về gây rối trật tự công cộng, hiếp dâm, đua xe trái phép, vi phạm luật lệ giao thông, gây hậu quả nghiêm trọng, gây mất trật tự an toàn xã hội và làm gia tăng các tệ nạn xã hội.
+ Ảnh hưởng đến đạo đức, thuần phong mỹ tục lâu đời của dân tộc.
+ Làm giảm sút sức lao động trong xã hội. Tăng chi phí xã hội cho các hoạt động ngăn ngừa, khắc phục, giải quyết các hậu quả do ma túy gây nên. Ma túy còn là nguồn gốc, là điều kiện nảy sinh, lan truyền đại dịch HIV/AIDS (một hiểm họa toàn cầu chưa có thuốc chữa).
+ Ảnh hưởng đến giống nòi: Do chất ma túy ảnh hưởng đến hệ thống hoocmon sinh dục, làm giảm nhu cầu tình dục, gây ảnh hưởng đến quá trình phân bào hình thành các giao tử, tạo cơ hội cho các gien độc có điều kiện hoạt hóa, làm giảm khả năng sinh con hoặc sinh con ốm yếu, chậm phát triển về thể lực và trí tuệ, suy yếu nòi giống.
