Nhồi máu cơ tim (MI), thường được gọi là “cơn đau tim”, là biến cố tim mạch cấp tính nguy hiểm, xảy ra khi do một hay nhiều nhánh động mạch vành bị tắc nghẽn, lưu lượng máu đến một phần cơ tim bị giảm hoặc ngừng hoàn toàn gây thiếu máu cơ tim đột ngột và hoại tử vùng cơ tim bị thiếu máu.
Mỗi năm, Việt Nam có khoảng 200.000 người tử vong vì bệnh tim mạch, chiếm 33% ca tử vong, cao hơn cả số người chết vì ung thư. Trong đó, có tới 85% là do nhồi máu cơ tim và đột quỵ.
Biết được những dấu hiệu cảnh báo nhồi máu cơ tim là cực kỳ quan trọng để tranh thủ thời gian đưa người bệnh đến cấp cứu và can thiệt kịp thời, từ đó có thể nâng cao khả năng cứu sống người bệnh. Các dấu hiệu cảnh báo của nhồi máu cơ tim bao gồm:
1. Vùng ngực bị đau như có bị đè nén (nặng ngực)
Đau thắt ngực là biểu hiện phổ biến nhất của nhồi máu cơ tim, tuy nhiên không phải mọi trường hợp đau ngực đều do nhồi máu cơ tim. Cơn đau thắt ngực điển hình vùng sau xương ức, cảm giác như bị nghiền nát, siết chặt, bỏng rát, lan lên hầu họng, cổ, mặt trụ của cánh tay trái và/hoặc cánh tay phải, vùng liên bả vai, thượng vị, hàm trên và vai. Cơn đau kéo dài từ 20 giây đến 20 phút.
Cường độ cơn đau ngực có thể thay đổi, từ mức độ nhẹ với biểu hiện cảm giác nặng ngực sau xương ức cho đến mức độ lan rộng, đau không thể chịu nổi.
2. Cảm giác đau mỏi khó chịu lan từ hàm đến lưng hoặc bụng
Xuất hiện cơn đau lan lên cổ, hàm dưới, vai, cánh tay trái, cẳng tay trái, thậm chí cơn đau lan đến ngón 4-5 của bàn tay trái. Cơn đau không bao giờ lan đến hàm trên và cũng không bao giờ lan quá vị trí rốn hoặc ra sau lưng. Cơn đau có thể kéo dài vài phút đến vài giờ, thường xảy ra đột ngột.
3. Đổ mồ hôi lạnh (vã mồ hôi)
Triệu chứng đổ mồ hôi lạnh khi bị nhồi máu cơ tim thường đi kèm các dấu hiệu nhồi máu cơ tim khác như đau thắt ngực, nặng ngực, buồn nôn, khó thở, đau bụng, chóng mặt hoặc ngất xỉu.
4. Cảm giác mệt mỏi bất thường là biểu hiện nhồi máu cơ tim
Đây là một trong những triệu chứng bệnh nhồi máu cơ tim điển hình do động mạch vành bị thiếu máu, gây tổn thương cơ tim. Lượng máu bơm đi giảm gây mệt mỏi và yếu cơ.
Bệnh nhân bị nhồi máu cơ tim cấp thường bị mệt đột ngột dữ dội, có thể kèm theo triệu chứng vã mồ hôi lạnh, ngất xỉu.
5. Khó thở, nặng ngực, đôi khi hụt hơi
Tình trạng nhồi máu cơ tim cấp khiến người bệnh rất mệt và khó thở, có khi gây đột tử.
Vì vậy khi dấu hiệu khó thở xuất hiện kèm các triệu chứng mệt mỏi, cơn đau thắt ngực kéo dài cần nhanh chóng đưa người bệnh đến thăm khám tại bệnh viện, phòng khám gần nhất để được thăm khám và điều trị.
6. Ợ nóng đi kèm khó tiêu (khó chịu ở vùng thượng vị)
Triệu chứng ợ nóng ở bệnh nhân nhồi máu cơ tim thường bị nhầm lẫn với biểu hiện của ợ nóng do cơ quan tiêu hóa.
Người bệnh nếu xuất hiện triệu chứng ợ nóng kèm cảm giác đầy bụng, hơi nặng ngực, đau thắt ngực hoặc đau giữa ngực, cơn đau kéo dài âm ỉ và mức độ đau có thể tăng dần, choáng váng, khó thở, vã mồ hôi lạnh… có thể là dấu hiệu cảnh báo nhồi máu cơ tim.
7. Hoa mắt, chóng mặt đột ngột
Tụt huyết áp đột ngột, cơn thiếu máu não hoặc rối loạn thăng bằng có thể khiến người bệnh cảm thấy choáng váng, hoa mắt, chóng mặt đột ngột.
8. Cảm giác buồn nôn
Triệu chứng buồn nôn, nôn mửa ở người bệnh nhồi máu cơ tim thường bị nhầm lẫn với các bệnh lý hệ tiêu hóa, làm ảnh hưởng đến thời gian chẩn đoán nhồi máu cơ tim và cấp cứu.
9. Hồi hộp, lo lắng hơn bình thường (cảm giác bồn chồn)
Hồi hộp, đánh trống ngực mà người bệnh cảm nhận rõ bên ngực trái do nhịp tim nhanh hơn bình thường. Hồi hộp, lo lắng ở bệnh nhân nhồi máu cơ tim có thể kèm triệu chứng mệt, vã mồ hôi.
10. Tim đập nhanh là triệu chứng nhồi máu cơ tim thường gặp
Phản ứng tim đập nhanh ở bệnh nhân nhồi máu cơ tim do tình trạng cơ tim thiếu máu. Tim nhận được tín hiệu đập nhiều hơn để tăng lượng máu giàu oxy đến các cơ quan, đảm bảo cho các hoạt động trao đổi trong cơ thể diễn ra bình thường. Điều này dẫn đến hiện tượng tim đập nhanh.
11. Mất nhận thức
Trường hợp nhồi máu cơ tim khởi phát diện rộng có thể khiến tổn thương cơ tim nghiêm trọng, kéo theo sự suy giảm chức năng não.
Bệnh nhân bị nhồi máu cơ tim cấp không phản ứng với môi trường xung quanh thường xảy ra đột ngột. Các triệu chứng của nhồi máu cơ tim có thể xuất hiện đồng thời như: Không thể cử động bình thường, không trả lời được câu hỏi, nhắm nghiền mắt, mất ý thức, ngưng thở…
12. Tụt huyết áp đột ngột
Khi xảy ra nhồi máu cơ tim, phản xạ phó giao cảm (vasovagal syncope) được kích hoạt làm giãn động mạch ngoại biên gây tụt huyết áp. Các cơn đau dữ dội, hoảng sợ có gây ra phản xạ này.
13. Ngất xỉu
Bệnh nhân nhồi máu cơ tim cấp có thể ngã ra, ngất xỉu và mất nhận thức với mọi thứ xung quanh, không hồi tỉnh.
Nếu bạn phát hiện người nhà hoặc những người xung quanh có các dấu hiệu nghi ngờ bị nhồi máu cơ tim, cần thực hiện những điều sau:
Giữ bệnh nhân ở tư thế ngồi hoặc nằm, nới lỏng quần áo, thắt lưng, tránh tụ xung quanh người bệnh, nên giữ thông thoáng không gian quanh người bệnh, giúp máu lưu thông dễ dàng.
Gọi điện thoại cấp cứu (115) ngay lập tức. Trường hợp không thể chờ xe cứu thương của bệnh viện gần nhất hỗ trợ, hãy chủ động thuê taxi hoặc tự chuyển người bệnh đến bệnh viện, cơ sở y tế gần nhất.
Cho bệnh nhân nhai/nuốt một viên aspirin trong khi chờ xe cấp cứu nếu bác sĩ cho phép và không có tình trạng dị ứng.
Trường hợp bệnh nhân bất tỉnh và không còn thở, tiến hành ép tim ngoài lồng ngực (Hồi sinh tim phổi – CPR) càng sớm càng tốt vì mỗi 1 phút chậm trễ, người bệnh có thể mất đi 10% cơ hội được cứu sống.
