Ợ hơi, ợ chua, ợ nóng đều có nguyên nhân liên quan đến trào ngược dạ dày
Tình trạng “ợ chua” hay “ợ nóng” là những triệu chứng rất thường gặp trong đời sống hàng ngày của mỗi người. Chúng được gây ra do một thói quen sinh hoạt không tốt hoặc đôi khi là do một bệnh lý nguy hiểm mà chúng ta rất dễ bị bỏ sót. Để tình trạng này kéo dài cũng sẽ dễ dẫn đến một bệnh lý ở đường tiêu hoá, vì vậy nhận biết được nguyên nhân và biết cách phòng tránh là hết sức quan trọng.
“Ợ chua” hay “ợ nóng” là gì?
“Ợ chua” gây ra cảm giác nóng rát khó chịu ở ngực, có thể di chuyển lên cổ và họng do sự xuất hiện của một số chất trong dạ dày trào ngược lên thực quản hoặc ống dẫn thức ăn. Dấu hiệu này có thể là một triệu chứng của nhiều tình trạng khác nhau và thậm chí tình trạng này có thể xảy ra với cả phụ nữ khi mang thai.
Tương tự như “ợ chua”, “ợ nóng” là một triệu chứng điển hình của nhiều bệnh lý trên hệ tiêu hóa. Là tình trạng axit dạ dày trào ngược lên thực quản, làm bệnh nhân có cảm giác nóng rát ở họng, ngực và dạ dày, gây khó chịu, mất tập trung, mất tự tin trong sinh hoạt và lao động.
Triệu chứng này thường xuất phát từ cơ trơn thực quản, sau đó lan dần lên vùng cổ họng và sau mang tai. Triệu chứng ợ nóng xảy ra ở mọi độ tuổi và mọi đối tượng.
Các biểu hiện của “ợ chua” và “ợ nóng”
Ợ chua và ợ nóng thường có các dấu hiệu với những cảm giác như bỏng rát ở giữa ngực, sau xương ức. Khi người bệnh bị ợ chua hay ợ nóng, bạn cũng có thể cảm thấy các triệu chứng hoặc dấu hiệu như:
Cảm giác nóng ran ở vị trí ngực. Thời gian có thể kéo dài khoảng từ vài phút đến vài giờ. Tình trạng này thường làm cho người bệnh cảm thấy tồi tệ hơn sau khi bạn ăn hoặc khi bạn nằm xuống quá nhanh sau khi ăn.
Đau ở ngực khi bạn thay đổi tư thế như cúi xuống hoặc nằm xuống.
Cảm giác nóng rát trong cổ họng.
Cảm giác thấy vị đắng miệng, chua miệng hoặc mặn ở phía sau cổ họng của bạn.
Khó nuốt.
Cơ chế gây ra chứng “ợ chua”, “ợ nóng”
Để biết tại sao chứng ợ chua, ợ nóng lại xảy ra, bạn có thể hiểu được cách thức hoạt động của thực quản và dạ dày. Khi bạn ăn, thức ăn sẽ đi xuống một ống dài nối miệng và dạ dày của bạn, cũng chính là ống thực quản. Ở dưới cùng của thực quản có một van hay cơ vòng thực quản. Van hoạt động chức năng mở ra để thức ăn đi qua và sau đó đóng lại để giữ cho các chất trong dạ dày của bạn xuống. Bên trong dạ dày của bạn chứa một hỗn hợp axit rất mạnh, bắt đầu quá trình phá vỡ thức ăn của bạn (tiêu hóa). Dạ dày có chức năng chứa hợp chất acid. Tuy nhiên, thực quản của bạn không thể giữ hỗn hợp này và trong trường hợp các chất acid này lên thực quản có thể gây tổn thương cho thực quản.
Đôi khi, van ngăn cách dạ dày và thực quản của bạn không đóng đúng cách, và một số hỗn hợp axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản gây nên tình trạng trào ngược. Khi bị trào ngược, bạn sẽ thường cảm thấy nóng rát và ợ chua, ợ nóng. Ngoài ra, có một số bệnh lý cũng có thể gây ra trào ngược và khiến bạn cảm thấy ợ chua, ợ nóng.
Nguyên nhân gây ra chứng “ợ chua”, “ợ nóng”
1. Nguyên nhân từ thói quen ăn uống và sinh hoạt
Ăn quá no, ăn nhiều thực phẩm béo: Khiến quá trình tiêu hóa của dạ dày bị chậm lại, thức ăn bị ứ đọng lâu trong dạ dày, sinh ra khí và tăng áp lực lên cơ thắt thực quản dưới, khí và axit dạ dày bị đẩy lên thực quản - họng;
Ăn các món ăn cay, nóng, đồ uống có cồn hoặc đồ uống có ga, trà bạc hà, trà đặc,... kích thích dạ dày tăng tiết axit, làm nhu động dạ dày bị rối loạn, đẩy ngược axit dư thừa lên thực quản; Thói quen luyện tập: Các bài tập như đẩy tạ, gập bụng, trồng cây chuối hoặc chạy quá sức,... tạo nhiều áp lực cho vùng bụng hoặc vùng ngực, có thể làm tăng lực ép lên dạ dày, làm axit bị trào ngược từ dạ dày lên thực quản;
Sử dụng thuốc: Một số loại thuốc như thuốc chống viêm thuộc nhóm NSAID làm dạ dày bị rối loạn co bóp, đẩy ngược thức ăn và axit lên thực quản, dẫn tới tổn thương niêm mạc thực quản.
2. Nguyên nhân từ các bệnh lý
Viêm loét dạ dày: Tình trạng này khiến khả năng tiêu hóa thức ăn của dạ dày bị giảm và làm tăng tiết axit dạ dày bất thường;
Trào ngược dạ dày - thực quản: Gây ra bởi sự kết hợp của 3 nguyên nhân là axit dịch vị tăng tiết bất thường, suy giảm chức năng của cơ thắt thực quản dưới và rối loạn co bóp của nhu động dạ dày;
Ung thư dạ dày: Khiến người bệnh đau đớn, suy giảm chức năng tiêu hóa, thường xuyên bị buồn nôn và nôn, ợ nóng, ợ chua, đắng miệng,...;
Sỏi mật: Mật là cơ quan tiết ra dịch mật có chứa enzyme tiêu hóa dầu mỡ. Khi bị sỏi mật, dịch mật tiết ra không đủ nhu cầu cơ thể, khiến lượng dầu mỡ ăn vào không được tiêu hóa hết, làm kích thích niêm mạc đường ruột, khiến bệnh nhân bị buồn nôn, nôn ói, ợ nóng và trào ngược;
Đau tim: Khi bị đau tim, các xung động thần kinh trở nên nhạy cảm, dễ bị kích thích. Quá trình tiêu hóa ở dạ dày gây rối loạn co bóp, đẩy ngược axit dịch vị lên thực quản.
3. Nguyên nhân khi mang thai
Có khoảng 80% thai phụ xuất hiện triệu chứng ợ nóng. Tuy nhiên, nếu trước đó tình trạng này chưa từng xuất hiện thì đây chỉ là chứng ợ nóng sinh lý, không gây nguy hiểm cho bà mẹ mang thai. Nguyên nhân gây chứng ợ nóng ở bà bầu là do những thay đổi về nội tiết khi mang thai, kết hợp với sự chèn ép của em bé trong những tháng cuối thai kỳ.
