Thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng đều thuộc thế hệ mới, khác nhau về thiết kế thiết bị, song không có bằng chứng cho thấy ít gây hại hơn thuốc lá thông thường.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) định nghĩa thuốc lá điện tử là sản phẩm có hệ thống phân phối điện tử (e-cigarette) dạng thiết bị hay tách riêng các bộ phận. Sản phẩm được thiết kế để tạo ra sol khí cho người dùng hít vào.
Thuốc lá điện tử được vận hành bằng cách làm nóng dung dịch các chất chứa nicotine hoặc không chứa nicotine, chất tạo hương vị. Những chất này thường hòa tan thành propylene glycol và/hoặc glycerine, không chứa thành phần thuốc lá.
Có ít nhất 60 hợp chất hóa học đã được tìm thấy trong dung dịch thuốc lá điện tử (còn gọi là tinh dầu). Ngoài ra, còn nhiều hợp chất khác có trong sol khí hay khói tạo ra từ thuốc lá điện tử và gần 20.000 loại hương vị khác nhau.
Còn thuốc lá nung nóng là sản phẩm tạo ra các sol khí có chứa nicotine và hóa chất độc hại khi thuốc lá được làm nóng, hoặc khi một thiết bị có chứa thuốc lá được kích hoạt. Những sol khí này được người dùng hít vào bằng cách sử dụng một thiết bị. Chúng chứa chất gây nghiện cao, nicotine cũng như các chất phụ gia không thuốc lá, và thường có hương vị.
Như vậy, điểm khác biệt giữa thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng là thiết kế, trong đó một loại có trang bị hệ thống điện tử còn một loại không có, theo WHO. Những tinh chất, dung dịch trong hai sản phẩm là do người dùng hoặc người sản xuất cho vào và tùy ý theo nhu cầu. Điều này dẫn đến khó kiểm soát các loại dung dịch trong thuốc lá thế hệ mới, không loại trừ chất gây nghiện, thậm chí ma túy.
"Không có bằng chứng nào chứng minh thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng ít gây hại hơn thuốc lá điếu thông thường", đại diện WHO tại Việt Nam cho biết, thêm rằng thực tế, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đều chứa nicotine là chất gây nghiện cao, gây hại đến sức khỏe, đặc biệt là sự phát triển não bộ ở trẻ em và thanh thiếu niên.
Khói thuốc lá điện tử có chứa các chất độc hại gồm aceton, acrolein, acet-aldehyde, formaldehyde, các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (VOC), hydrocacbon thơm đa vòng (PAHs), nitrosamine đặc trưng của thuốc lá (TSNA), kim loại. Nồng độ chì, crom, niken và fomandehit được tìm thấy trong khói của một số sản phẩm thuốc lá điện tử ở mức bằng hoặc cao hơn thuốc lá điếu thông thường.
Khói thuốc lá nung nóng chứa các hóa chất độc hại tương tự như khói thuốc lá điếu thông thường. Nồng độ một số hóa chất trong thuốc lá nung nóng thấp hơn thuốc lá điếu thông thường. Tuy nhiên nồng độ một số hóa chất khác lại cao hơn, tạo ra những chất mới không có trong thuốc lá điếu thông thường, có khả năng gây hại cho sức khỏe.