Vitamin A là một vi chất dinh dưỡng cần thiết cho quá trình nhìn, phát triển, bảo vệ toàn vẹn của biểu mô và sự phân bào, miễn dịch.
Vitamin A rất cần cho quá trình nhìn, thiếu Vitamin A sẽ gây ra hiện tượng quáng gà (trẻ không nhìn thấy trong điều kiện ánh sáng yếu), nên thiếu Vitamin A ở mức nặng sẽ gây tổn thương giác mạc mắt, gây mù lòa vĩnh viễn. Khi bị thiếu Vitamin A, trẻ bị chậm phát triển về thể chất hơn so với những trẻ bình thường cùng lứa tuổi.
Vitamin A có vai trò biệt hóa tế bào. Khi thiếu Vitamin A, các tế bào biểu mô sẽ bị sừng hóa, các nhung mao bị thưa và mất đi. Vì vậy, trẻ kém hấp thu chất dinh dưỡng trong ruột và rất dễ mắc bệnh nhiễm khuẩn, nhất là nhiễm khuẩn đường hô hấp và đường tiêu hóa. Vitamin A có vai trò miễn dịch. Thiếu Vitamin A, trẻ dễ bị mắc các bệnh nhiễm khuẩn và thường kéo dài hơn. Thiếu Vitamin A làm tăng nguy cơ tử vong và mắc bệnh ở trẻ em. Bổ sung Vitamin A làm giảm 23% tỷ lệ tử vong ở trẻ em.
Vitamin A có ở sữa mẹ, đặc biệt là sữa non rất giàu vitamin A. Vì vậy, khi trẻ bú mẹ hoàn toàn thì không cần bổ sung vitamin A liều cao trong vòng 6 tháng đầu đời; Thực phẩm có nguồn gốc động vật như gan, thịt, cá, trứng, sữa…; Thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật, các loại rau quả có màu xanh, vàng và đỏ đậm như rau muống, rau dền, mồng tơi, rau đay, rau ngót, bông cải xanh, cà rốt, bí đỏ, xoài, đu đủ, gấc…Vì vitamin A tan trong dầu nên chế độ ăn đầy đủ chất béo sẽ giúp hấp thu tốt vitamin A.
Để phòng ngừa thiếu vitamin A, trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ nên được bú sữa mẹ, vì sữa mẹ rất giàu vitamin A, đặc biệt là sữa non. Chăm sóc trẻ từ khi còn trong bào thai, người mẹ cần ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, bổ sung những những thực phẩm giàu Vitamin A. Chế độ ăn nên có đủ thực phẩm giàu vitamin A. Bên cạnh việc sử dụng thực phẩm giàu vitamin A nên kèm với chế độ ăn có đủ chất béo trong khẩu phần để vitamin A hấp thu được dễ dàng.Đảm bảo vệ sinh môi trường, dự phòng nhiễm khuẩn, tẩy giun định kỳ cho trẻ.
Ngoài ra, cần bổ sung vitamin A liều cao theo khuyến cáo của ngành y tế. Tại tỉnh Bến Tre, trẻ 6 - 35 tháng tuổi được bổ sung vitamin A liều cao mỗi 6 tháng (vào ngày tháng 6 và tháng 12 hàng năm) tại các điểm uống vitamin A tại các điểm uống tại các xã, phường, thị trấn.
Vai trò của Vitamin A đóng vai trò rất quan trọng trong sự phát triển của trẻ. Bổ sung Vitamin A an toàn và hầu như không có tác dụng phụ. Có một số trường hợp chống chỉ định, nghĩa là trẻ không được sử dụng vitamin A đợt này:
- Trẻ đang đau bụng, sốt cao (>38,50C).
- Đang bị bệnh mạn tính.
- Có tiền sử dị ứng với các thành phần của thuốc
Ngoài ra còn có một số tác dụng phụ nhưng rất hiếm xảy ra.
Khi đưa trẻ đến Trạm Y tế để uống vitamin A, quý phụ huynh sẽ được sàng lọc, tư vấn, hướng dẫn, theo dõi, chăm sóc trẻ theo khuyến cáo chuyên môn và sẽ được giải đáp những thắc mắc cụ thể trên từng trẻ.