1. Quy định về xã nông thôn mới kiểu mẫu giai đoạn mới nhất
Căn cứ Điều 1 Quyết định 319/QĐ-TTg năm 2022 quy định về xã nông thôn mới kiểu mẫu giai đoạn 2021-2025:
- Đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao giai đoạn 2021-2025:
Xã nông thôn mới kiểu mẫu giai đoạn 2021-2025 phải hoàn thiện việc đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao theo những tiêu chí và yêu cầu của Bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới.
- Đối với các xã đã đạt chuẩn nông thôn mới giai đoạn 2018-2020:
Các xã đã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới giai đoạn 2018-2020 cần tiếp tục tập trung vào việc rà soát, chỉ đạo thực hiện để đảm bảo thực hiện đầy đủ mức chuẩn theo yêu cầu của Bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới giai đoạn 2021-2025.
- Tăng thu nhập bình quân đầu người:
Xã nông thôn mới kiểu mẫu phải có thu nhập bình quân đầu người tại thời điểm xét và công nhận cao hơn ít nhất 10% so với mức thu nhập bình quân đầu người được áp dụng cho xã nông thôn mới nâng cao tại cùng thời điểm.
- Mô hình thôn thông minh:
Yêu cầu xã nông thôn mới kiểu mẫu cần có ít nhất một mô hình thôn thông minh. Cụ thể về hình thức và tiêu chí của mô hình thôn thông minh sẽ được Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quy định một cách cụ thể.
- Tiêu chí đặc trưng:
Xã nông thôn mới kiểu mẫu phải đáp ứng tiêu chí xã nông thôn mới kiểu mẫu theo ít nhất một trong những lĩnh vực nổi trội nhất. Các lĩnh vực này có thể là sản xuất, giáo dục, văn hóa, du lịch, cảnh quan môi trường, an ninh trật tự, chuyển đổi số, và các lĩnh vực khác. Điều này cần phải thể hiện giá trị đặc trưng của địa phương. Cụ thể, các tiêu chí này sẽ được Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ban hành.
Tóm lại, xã nông thôn mới kiểu mẫu giai đoạn 2021-2025 đòi hỏi sự đáp ứng một loạt các yêu cầu khắt khe nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống của cộng đồng nông thôn. Quyết định này cần được thực hiện một cách cụ thể và có kế hoạch để đảm bảo sự phát triển bền vững của các xã nông thôn trong giai đoạn này.
2. Các bộ, ngành, địa phương có nhiệm vụ gì trong việc xây dựng xã nông thôn mới kiểu mẫu
Căn cứ Điều 2 của Quyết định số 319/QĐ-TTg năm 2022 về nhiệm vụ của các bộ, ngành, và địa phương trong việc xây dựng xã nông thôn mới kiểu mẫu giai đoạn 2021 - 2025, các nội dung cụ thể được quy định như sau:
- Phân công và trách nhiệm: Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ đứng ra chủ trì và phối hợp cùng với các bộ, ngành có liên quan để thúc đẩy và đôn đốc Ủy ban nhân dân tại các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương thực hiện quyết định này.
- Triển khai xây dựng xã nông thôn mới kiểu mẫu giai đoạn 2021 - 2025: Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ đảm nhiệm nhiệm vụ triển khai xây dựng xã nông thôn mới kiểu mẫu giai đoạn 2021 - 2025. Đây là giai đoạn quan trọng để xây dựng và thực hiện các mô hình xã nông thôn mới mẫu mực, từ đó đánh giá và nhân rộng trên toàn quốc.
- Hướng dẫn và đôn đốc các tiêu chí và chỉ tiêu: Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ có trách nhiệm hướng dẫn và đôn đốc các địa phương trong việc triển khai thực hiện các tiêu chí và chỉ tiêu thuộc Bộ tiêu chí đã nêu trong quyết định. Điều này giúp đảm bảo sự đồng nhất và đạt được mục tiêu xây dựng xã nông thôn mới kiểu mẫu.
- Điều chỉnh và bổ sung tiêu chí: Trong trường hợp có vấn đề mới phát sinh, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ phối hợp với các bộ, cơ quan và địa phương liên quan để nghiên cứu, rà soát, hoàn thiện và đưa ra thay đổi, bổ sung Bộ tiêu chí ban đầu. Mục tiêu là để đảm bảo tính phù hợp và thực tế với điều kiện của từng địa phương.
- Ban hành tiêu chí xã nông thôn mới kiểu mẫu: Dựa vào đặc thù của từng địa phương, Ủy ban nhân dân tại các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương sẽ đề xuất và ban hành các tiêu chí xã nông thôn mới kiểu mẫu giai đoạn 2021 - 2025. Những tiêu chí này sẽ tập trung vào những lĩnh vực nổi trội nhất, mang giá trị đặc trưng của địa phương, cũng như theo đuổi tiêu chí thôn thông minh, để định hướng, chỉ đạo và hướng dẫn việc thực hiện tại mỗi địa bàn.
Các nhiệm vụ và trách nhiệm của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, cùng với các bộ, ngành, và địa phương có liên quan, đã được định rõ để thúc đẩy quá trình xây dựng xã nông thôn mới kiểu mẫu giai đoạn 2021 - 2025 và đảm bảo tính hiệu quả và phù hợp với đặc thù của từng địa phương.
3. Điều kiện cần đáp ứng để trở thành xã nông thôn mới kiểu mẫu
Để được công nhận là xã nông thôn mới kiểu mẫu, xã phải đáp ứng một loạt các điều kiện quy định trong Điều 4, Quyết định số 18/2022/QĐ-TTg về điều kiện công nhận và thu hồi quyết định công nhận xã nông thôn mới kiểu mẫu. Dưới đây là các điều kiện mà xã nông thôn mới kiểu mẫu cần phải đáp ứng:
- Đáp ứng mức đạt chuẩn theo yêu cầu của quy định:
+ Đối với xã nông thôn mới (NTM): Xã cần phải đáp ứng đầy đủ mức đạt chuẩn theo yêu cầu của Bộ tiêu chí quốc gia về xã NTM giai đoạn 2021 - 2025.
+ Đối với xã nông thôn mới nâng cao (NTM nâng cao): Xã cần phải đáp ứng đầy đủ mức đạt chuẩn theo yêu cầu của Bộ tiêu chí quốc gia về xã NTM nâng cao giai đoạn 2021 - 2025.
+ Đối với xã nông thôn mới kiểu mẫu (NTM kiểu mẫu): Xã cần phải đáp ứng đầy đủ mức đạt chuẩn theo yêu cầu của Quy định xã NTM kiểu mẫu giai đoạn 2021 - 2025.
- Không có nợ đọng xây dựng cơ bản thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới trên địa bàn: Xã nông thôn mới kiểu mẫu không được phép có nợ đọng trong việc xây dựng các công trình cơ bản thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới.
- Có tỷ lệ hài lòng của người dân đối với kết quả xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu của xã: Xã nông thôn mới kiểu mẫu cần phải có tỷ lệ hài lòng từ phía cư dân trên địa bàn đối với kết quả xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu của xã. Điều này thể hiện sự đồng thuận và ủng hộ của cộng đồng địa phương đối với quá trình xây dựng.
- Xã không phức tạp về an ninh, trật tự theo quy định của Bộ Công an: Xã nông thôn mới kiểu mẫu không được có tình trạng phức tạp về an ninh, trật tự, điều này phải tuân thủ theo quy định của Bộ Công an. Điều này đảm bảo rằng xã có môi trường an toàn, ổn định để phát triển và thúc đẩy cuộc sống của người dân.
Tóm lại, để được công nhận là xã nông thôn mới kiểu mẫu, xã cần phải đáp ứng một loạt các điều kiện về tiêu chuẩn xây dựng, tình hình tài chính, sự ủng hộ của cộng đồng và an ninh trật tự. Điều kiện này bao gồm việc đạt chuẩn và tiêu chí xây dựng theo từng giai đoạn cụ thể, không có nợ đọng xây dựng trong Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, có sự ủng hộ và hài lòng từ cộng đồng địa phương, và đảm bảo tình hình an ninh, trật tự. Đây là những điều kiện cơ bản để đảm bảo xã nông thôn mới kiểu mẫu thực sự phản ánh tầm vóc, sự phát triển bền vững và sự đồng thuận từ phía cộng đồng trong quá trình xây dựng. Qua việc đảm bảo các yếu tố này, xã nông thôn mới kiểu mẫu không chỉ là một biểu tượng của sự phấn đấu, mà còn là một điểm tựa quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển chung của nông thôn và xây dựng xã hội ngày càng tốt đẹp hơn. Điều này nhằm đảm bảo rằng quá trình xây dựng xã nông thôn mới kiểu mẫu đạt được mục tiêu và tiêu chí quy định.
