Theo báo cáo của các địa phương trong tỉnh Bến Tre, dịch HIV/AIDS trong 9 tháng đầu năm 2021 tiếp tục diễn biến phức tạp và có xu hướng gia tăng so với 9 tháng đầu năm 2020 tại nhiều địa phương. Đường lây truyền HIV cũng có sự thay đổi, nhiễm HIV tăng nhanh trong nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM).
Trong bối cảnh này, Tháng hành động quốc gia phòng, chống HIV/AIDS năm 2021 đã được Ủy ban Quốc gia phòng, chống AIDS và phòng, chống tệ nạn ma túy mại dâm lựa chọn với chủ đề “Tăng cường phòng, chống HIV/AIDS trong bối cảnh dịch Covid-19”.Với mục tiêu chính như tăng cường sự quan tâm của toàn xã hội đến công tác phòng, chống HIV/AIDS nhất là trong bối cảnh dịch COVID-19 để tiếp tục tiến tới mục tiêu chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030. Đẩy mạnh các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS, đảm bảo mọi người được tiếp cận các dịch vụ thiết yếu trong dự phòng, chăm sóc và điều trị HIV/AIDS một cách liên tục, đặc biệt là các dịch vụ điều trị cho người nhiễm HIV bằng thuốc ARV và điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone.
Dịch COVID-19tác động tiêu cực đến người nhiễm HIV và chương trình phòng, chống HIV/AIDS. Người nhiễm HIV có nguy cơ mắc bệnh nặng hơn nếu bị mắc COVID-19.
Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO) người nhiễm HIV khi mắc COVID-19 có nguy cơ bệnh chuyển nặng hoặc tử vong cao hơn. Một báo cáo của WHO dựa trên dữ liệu giám sát lâm sàng từ 37 quốc gia về nguy cơ chuyển nặng khi mắc COVID-19 ở những người nhiễm HIV nhập viện cho thấy nguy cơ phát triển COVID-19 nghiêm trọng hoặc tử vong ở người có HIV cao hơn 30% so với những người không bị nhiễm HIV. Những bệnh lý tiềm ẩn như tiểu đường và tăng huyết áp cũng thường gặp ở những người có HIV, do đó khi mắc COVID-19 nguy cơ thường nặng hơn. Báo cáo cũng chỉ ra gần một phần tư (23,1%) tổng số người nhiễm HIV nhập viện do COVID-19 đã tử vong và nguy cơ phát triển COVID-19 nghiêm trọng hoặc tử vong.
Phát hiện này cũng muốn nhấn mạnh rằng người nhiễm HIV cần áp dụng các biện pháp can thiệp để giúp sống khỏe nhất có thể như: Tiếp cận sớm và điều trị bằng thuốc ARV sớm, tuân thủ điều trị; ngăn ngừa và quản lý các bệnh lý tiềm ẩn như tiểu đường, tăng huyết áp. Tổ chức Y tế thế giới cũng khuyến cáo những người nhiễm HIV nên được ưu tiên tiêm chủng vắc xin phòng COVID-19 càng sớm càng tốt mà không phụ thuộc vào tình trạng miễn dịch của họ. Các quốc gia cũng cần có các giải pháp để giúp đảm bảo rằng những người có hành vi nguy cơ cao được tiếp cận các dịch vụ dự phòng lây nhiễm HIV, những người người nhiễm HIV vẫn có thể được điều trị bằng thuốc kháng vi rút (ARV) sớm nhất, liên tục kể cả phải tính đến dịch vụ có thể bị gián đoạn do hậu quả của đại dịch COVID-19.
Dịch COVID-19 ảnh hưởng tiêu cực đến chương trình phòng, chống HIV/AIDS tại Việt Nam
Việt Nam đến nay đã trải qua qua 4 làn sóng dịch COVID-19, chuẩn bị đối mặt với làn sóng dịch lần thứ 5 và dịch COVID-19 đã ảnh hưởng tiêu cực đến chương trình phòng, chống HIV/AIDS:
Trước tiên dịch COVID-19 ảnh hưởng trực tiếp đến việc đầu tư nguồn lực cho chương trình phòng, chống HIV/AIDS: Dịch COVID-19bùng phát tại nhiều địa phương thời gian qua và kéo dài nên ảnh hưởng đến nguồn lực cho phòng, chống HIV/AIDS. Các nhà lãnh đạo cũng phải dành sự quan tâm, tập trung cho việc phòng, chống COVID-19, do vậy có thể ảnh hưởng đến sự quan tâm chỉ đạovà đầu tư cho chương trình phòng, chống HIV/AIDS. Cán bộ và nhân viên y tế quản lý, điều trị bệnh nhân HIV được huy động cho công tác phòng, chống COVID-19nên nhân lực thiếu hụt. Kinh phí nhà nước cả Trung ương và địa phương cũng tập trung cho các hoạt động phòng, chốngCOVID-19 nên việc đầu tư kinh phí các hoạt động phòng, chống HIV bị ảnh hưởng.
Nhiều hoạt động phòng, chống HIV/AIDS tại cộng đồng bị ảnh hưởng, thậm chí ngừng trệ.Nhiều cơ sở y tế cung cấp dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS bị phong tỏa đã ảnh hưởng đến việc cung cấp dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS liên tục cho người bệnh. Một số người sử dụng dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS bao gồm cả người bệnh điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế; Điều trị bằng thuốc ARV bị nhiễm COVID-19hoặc tiếp xúc gần với người mắc COVID-19 nên bị đưa vào các khu cách ly nên cũng gặp khó khăn để tiếp cận dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS một cách liên tục.
Các địa phương thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16 của Chính phủ trong thời gian qua cũng đã ảnh hưởng rất lớn đến các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS. Việc hạn chế đi lại trong một số thời điểm, khiến cho nhiễm HIV, người sử dụng các dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS như ARV, PrEPkhi bị kẹt lạiđịaphươngkhông có đủ thuốc dự trữdẫnđếngiánđoạnngắnđiềutrịhoặcdừng điều trị. Các khách hàng cần tiếp cận các dịch vụ khác như tư vấn xét nghiệm HIV; dự phòng và chăm sóc hỗ trợ cũng vị ảnh hưởng do thực hiện giãn cách xã hội nên khôngtiếpcậnđượccácdịch vụ phòng,chốngHIV/AIDSkịpthời.Việc kết nối, chuyển tiếp các dịch vụ thích hợp liên quan đến HIV cho khách hàng cũng gặp nhiều khó khăn do các cơ sở y tế cũng tăng cường các biện pháp bảo vệ.
Ngoài ra, cũng do ảnh hưởng của dịch COVID-19 tác động chung đến những người có hành vi nguy cơ cao như nhóm người nghiện ma túy, người bán dâm, nam quan hệ tình dục đồng giới, người nhiễm HIV do mất việc làm, giảm thu nhập, kẹt tại các địa phương do hạn chế đi lại do đó không đủ khả năng để chi trả cho các nhu cầu y tế thiết yếu như các dịch vụ tư vấn, xét nghiệm vàđiều trị các bệnh lây truyền qua đường tình dục, Viêm gan C, thuốc dự phòng sau phơi nhiễm HIV.
CHƯƠNG TRÌNH PHÒNG, CHỐNG HIV/AIDS TẠI TỈNH BẾN TRE TRONG TÌNH HÌNH DỊCH COVID-19
Từ năm 2020 đến nay, Bến Tre đãtriển khaihoạt động tự xét nghiệm HIV dựa vào cộng đồng ưu tiên cho nhóm nguy cơ cao, còn gọi là “nhóm đích”. Người dân/người thuộc nhóm nguy cơ cao sẽ được đội ngũ đồng đẳng viên, tiếp cận viên tư vấn, cung cấp sinh phẩm và có thể tự xét nghiệm tại nhà, tại quán cà phê hoặc nhờ đồng đẳng viên, tiếp cận viên hỗ trợ xét nghiệm. Ngoài ra, tỉnh đã đa dạng hóa được các hình thức xét nghiệm HIV như: xét nghiệm cộng đồng, tự xét nghiệm HIV, xét nghiệm tại cơ sở y tế, phòng tư vấn xét nghiệm… Nhờ đa dạng hóa loại hình xét nghiệm, đa dạng hóa hình thức tiếp cận nhóm đích, công tác xét nghiệm HIV đang đạt nhiều hiệu quả trong việc phát hiện người nhiễm mới HIV trong cộng đồng, góp phần thực hiện mục tiêu 90-90-90.
Theo số liệu báo cáo của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Bến Tre (CDC), từ ngày 01 tháng 01 đến tháng ngày 30 tháng 10 năm 2021: tổng số nhiễm HIV 286 ca, số chuyển AIDS 49, tử vong 41 ca. So với cùng kỳ năm 2020: số nhiễm HIV giảm 28 ca, số ca chuyển AIDS giảm 22 ca, tử vong giảm 04 ca. Cộng dồn năm 1993 đến nay: số nhiễm HIV 4.946 ca, chuyển AIDS 2.017 ca và tử vong 1.298 ca.Số ca nhiễm tập trung chủ yếu ở nhóm nam nghiện chích ma túy, phụ nữ bán dâm và nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM). Các đối tượng này đang được quản lý bởi đồng đẳng viên, tiếp cận viên và lực lượng chức năng tại địa phương. Nhờ thực hiện tốt công tác truyền thông, tư vấn xét nghiệm, tự xét nghiệm tại cộng đồng nên số người được phát hiện trong những năm gần đây tăng so với các năm trước. Quy trình xét nghiệm HIV, trả kết quả sớm, chuyển gửi điều trị trong vòng 24 giờ tạo điều kiện thuận lợi cho bệnh nhân tiếp cận điều trị ARV kịp thời, giúp giảm tỷ lệ tử vong và khả năng lây nhiễm ra cộng đồng.
Bến Tre cũng đã triển khai điều trị dự phòng trước phơi nhiễm PrEP. Ðây là một mô hình mới với chỉ tiêu đến năm 2022 có 293 người tham gia điều trị. Trong năm 2020-2021, tại thành phố Bến Tre có 07 khách hàng đang sử dụng dịch vụ điều trị PrEP. Mặc dù còn nhiều khó khăn về nguồn thuốc, chi phí điều trị. Song đây là một biện pháp khá hữu hiệu để ngăn chặn lây nhiễm HIV qua đường tình dục hiện nay, đặc biệt rất phù hợp cho cộng đồng MSM hoặc những người có nguy cơ lây nhiễm HIV qua quan hệ tình dục không an toàn.
Về điều trị Methadone: hiện tại tỉnh có 01 cơ sở điều trị Methadone đặt tại Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh Bến Tre, cơ sở đang tiếp nhận điều trị cho 243 bệnh nhân, số ca tham gia điều trị mới trong năm 2021 là 81. Với tình hình dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, tập thể cán bộ nhân viên và bệnh nhân vẫn cố gắng duy trì điều trị đúng phát đồ cho các bệnh nhân tránh trình trạng bỏ trị.
Về công tác dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con: tư vấn xét nghiệm miễn phí cho 10.881 phụ nữ mang thai, phát hiện 09 ca dương. Điều trị dự phòng cho 19 ca. Trong đó 9 mới, 10 ca đã điều trị ARV, 22 trẻ đều được dự phòng, xét nghiệm 15 trẻ, có 1 trẻ (+).
Về công tác BHYT cho người nhiễm HIV: năm 2021, CDC Bến Tre mua, cấp thẻ bảo hiểm y tế cho 853 người nhiễm HIV. Tổng số người nhiễm HIV điều trị ARV có thẻ BHYT 89,1%.
Ðồng thời, tỉnh đang triển khai thực hiện kế hoạch hành động tiến tới loại trừ nhiễm HIV, viêm gan B và giang mai lây truyền từ mẹ sang con trên địa bàn tỉnh.
Có thể nói, công tác phòng, chống HIV của tỉnh Bến Tre đã đạt nhiều thành tựu đáng ghi nhận. Trên cơ sở các kết quả đạt được và tình hình dịch bệnh diễn biến còn phức tạp, kéo dài, đây là một khó khăn không nhỏ cho công tác phòng, chống HIV/AIDS. Trong tình hình mới hiện nay song song với việc duy trì các biện pháp phòng, chống HIV/AIDS như tư vấn xét nghiệm, điều trị Methadone… cần nghiên cứu và phát triển các biện pháp phòng, chống HIV/AIDS qua mạng xã hội, nhất là các hoạt động tư vấn, xét nghiệm HIV trực tuyến, tại nhà, tư vấn và điều trị HIV trực tuyến thông qua điện thoại và mạng xã hội… Và cũng như lời khẳng đinhn từ Tổ chức Y tế thế giới: HIV tiếp tục là một vấn đề sức khỏe cộng đồng toàn cầu lớn, cho đến nay đã cướp đi sinh mạng của 34,7 triệu người. Để đạt được các mục tiêu 95–95–95 toàn cầu mới do UNAIDS đề ra, các quốc gia cần nỗ lực gấp đôi để tránh gia tăng các ca nhiễm HIV do gián đoạn dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS trong COVID-19. Tại Việt Nam cũng như tỉnh Bến Tre, chúng ta cần “Cộng đồng chung tay - Kết thúc ngay dịch AIDS!” bằng những việc làm hết sức thiết thực. Khẩu hiệu này như lời kiêu gọi đến từ tập thể Đảng bộ, Chính quyền nhân dân các cấp, các ban ngành, cá nhân, những cán bộ y tế, y bác sĩ làm công tác phòng chống HIV/AIDS, bệnh nhân, những người yếu thế bị ảnh hưởng bởi HIV và chính từ cộng đồng.
Một lần nữa chúng tôi xin kiêu gọi hãy “Vượt qua thách thức - Kiên định mục tiêu phòng, chống HIV/AIDS!”.
Mua bảo hiểm y tế tự nguyện ở đâu? Mức đóng bảo hiểm y tế tự nguyện bao nhiêu?
CẢNH BÁO HỘI CHỨNG RỐI LOẠN TIC Ở TRẺ NGUYÊN NHÂN VÀ CÁCH ĐIỀU TRỊ
02.8. BẢN ĐỒ COVID-19 TỈNH BẾN TRE
Thông báo Tuyển dụng viên chức Ngành Y tế năm 2023
TRUYỀN THÔNG CHĂM SÓC SỨC KHOẺ SINH SẢN VỊ THÀNH NIÊN CHO HỌC SINH THPT
