1. Hạ đường huyết là gì?
Khi bị hạ đường huyết, các cơ quan trong cơ thể bị lâm vào tình trạng thiếu năng lượng, các hoạt động bị đình trệ. Dù cơ thể có khả năng huy động năng lượng từ các nguồn khác như từ lipid, protid nhưng cũng chỉ tạm thời và không đủ. Đặc biệt là não và hồng cầu là 2 cơ quan trong cơ thể phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn năng lượng từ glucose.
Vì thế hạ đường huyết nặng hoặc kéo dài có thể gây tổn thương não nặng, thậm chí gây tử vong. Do vậy việc phát hiện và điều trị hạ đường huyết phải càng nhanh càng tốt.
2. Các triệu chứng của hạ đường huyết
Triệu chứng của một người bị hạ đường huyết cũng gần giống như khi bị đói, nhưng nặng hơn nhiều.
Các triệu chứng này xuất hiện qua 3 giai đoạn:
- Giai đoạn đầu: Bệnh nhân có cảm giác đói, vã mồ hôi, run chân tay, hồi hộp đánh trống ngực và lo sợ… Đa số bệnh nhân bị hạ đường huyết cần nhận biết và tự điều trị ở giai đoạn này.
- Giai đoạn sau: Bệnh nhân có cảm giác yếu, mệt, đau đầu, nhìn mờ và lơ mơ.
- Giai đoạn cuối: Bệnh nhân sẽ đi vào hôn mê, có thể bị co giật.
Ở bệnh nhân đái tháo đường lâu năm, đã có các biến chứng thần kinh, biến chứng tim mạch hoặc bệnh nhân đã bị hạ đường huyết nhiều lần, thì các triệu chứng trên rất mờ nhạt, thậm chí có thể không có bất cứ triệu chứng nào.
Một số bệnh nhân đái tháo đường đang được điều trị các thuốc nhóm chẹn beta giao cảm như inderal, tenormin, betaloc (điều trị suy tim, tăng huyết áp…), thì các triệu chứng của hạ đường huyết cũng rất mờ nhạt, do hầu hết bị thuốc này làm giảm đi rất nhiều hoặc làm mất hoàn toàn triệu chứng. Những bệnh nhân này có thể đột ngột đi vào hôn mê mà không có bất cứ dấu hiệu báo trước nào.
Hạ đường huyết ở bệnh nhân đái tháo đường thường ở mức nhẹ hoặc vừa và sau khi ăn thì sẽ hết. Tuy nhiên có một số trường hợp bị hạ đường huyết nặng, đặc biệt là hạ đường huyết do dùng thuốc nhóm sulfonylurea, ở những bệnh nhân có suy thận, thì tình trạng thường nặng và kéo dài. Sau khi được cấp cứu, mặc dù bệnh đã tỉnh nhưng rất dễ bị hạ đường huyết trở lại.
3. Điều trị hạ đường huyết như thế nào?
Trường hợp bị hạ đường huyết nhẹ, bệnh nhân cần ăn hoặc uống ngay đồ uống có chứa đường glucose để làm tăng đường huyết lên nhanh đến mức an toàn. Ví dụ:
Sau 15 phút cần đo lại đường huyết. Nếu thấy đường huyết vẫn thấp thì phải ăn thêm thực phẩm nêu trên cho đến khi đường huyết tăng lên 4 mmol/l. Sau đó chuẩn bị ăn cơm hoặc ăn bữa phụ.
Lưu ý là khi bị hạ đường huyết không nên ăn các loại thức ăn như khoai lang, khoai sọ hay mì tôm... vì nó làm đường huyết tăng chậm.
3.2 Hạ đường huyết nặng
Với những bệnh nhân bị hạ đường huyết nặng có hôn mê, không thể ăn hoặc uống được thì cần tiêm ngay 1 ống glucagon. Đây cũng là 1 loại hormon của tuyến tuỵ, có tác dụng đối lập với insulin và làm tăng đường huyết. Nó được sản xuất dưới dạng ống thuốc có sẵn bơm tiêm để tiện cho việc sử dụng.
Trường hợp không có glucagon thì cần được cấp cứu bằng cách tiêm tĩnh mạch 30 - 50 ml các loại đường glucose ưu trương (20-30%).
Việc tiêm hoặc truyền tĩnh mạch như trên cần có người được đào tạo chuyên môn. Nếu tại gia đình không thể thực hiện được thì bôi mật ong, mứt ngọt vào trong miệng của bệnh nhân. Sau đó người nhà phải liên hệ ngay với bác sĩ điều trị hoặc đưa bệnh nhân vào cấp cứu tại bệnh viện gần nhất.
Lưu ý là cần điều trị cấp cứu tại nhà cho bệnh nhân ngay. Không nên đợi đưa bệnh nhân vào viện mà không điều trị cấp cứu gì ở nhà. Do đó, khi trong nhà có người mắc đái tháo đường, cần dự trữ các loại thuốc, mứt… cần thiết.
4. Điều trị phòng ngừa hạ đường huyết
Việc đầu tiên và quan trọng nhất là phải tìm nguyên nhân gây hạ đường huyết để có phương pháp điều chỉnh ngay.
Bệnh nhân đái tháo đường có thể bị hạ đường huyết khi sử dụng các thuốc để điều trị tăng đường huyết.
Hạ đường huyết thường xảy ra trong những trường hợp sau đây:
- Uống/tiêm liều quá cao các thuốc điều trị đái tháo đường như insulin, sulfonylurea (diamicron, glibenclamide…). Các thuốc glucobay, glucophage, avandia hay pioz không gây hạ đường máu khi dùng một mình nhưng có thể gây hạ đường máu khi phối hợp với các thuốc khác.
- Một số nguyên nhân gây hạ đường máu ít được để ý: Tương tác thuốc làm tăng tác dụng của các thuốc điều trị đái tháo đường, gây hạ đường máu như các thuốc chống viêm giảm đau: Meloxicam, diclofenac, aspirin. Một số thuốc điều trị nấm hoặc kháng sinh như biseptol…
Do đó, bệnh nhân cần hỏi ý kiến bác sĩ điều trị các vấn đề sau:
Ăn quá ít, bỏ bữa ăn hoặc ăn chậm sau khi uống/tiêm thuốc điều trị đái tháo đường là nguyên nhân gây hạ đường huyết.
Do đó bệnh nhân cần đặt câu hỏi:
Bệnh nhân đái tháo đường mắc kèm các bệnh về gan, thận, tim, viêm nhiễm nặng, suy giáp hoặc suy thượng thận thì rất dễ bị hạ đường máu. Do đó cần hỏi ý kiến bác sĩ về việc phối hợp dùng thuốc khi điều trị các bệnh lý đi kèm.
Tuy nhiên, có một điều khó tránh là: Dù được điều trị và theo dõi tốt đến đâu thì các bệnh nhân đái tháo đường vẫn có nguy cơ bị hạ đường máu. Vấn đề quan trọng là làm sao có thể phát hiện sớm những trường hợp bị hạ đường máu và hạn chế các trường hợp hạ đường máu nặng.
Muốn vậy các bệnh nhân đái tháo đường cần:
Nguồn tin: Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật Bến Tre:
Ý kiến bạn đọc
Những tin mới hơn
Những tin cũ hơn
